Göz tembelliği, çocukluk döneminde normal bir görüş gelişmeyen gözdeki görme azlığına denir. Genellikle tek gözde meydana gelir. Sıktır ve yaklaşık her 100 kişiden 2-3'ünde görülür. Göz tembelliğinin tedavisi için ideal zaman bebeklik dönemi veya hayatın ilk yıllarıdır. Göz tembelliğinin tedavisi için çocuğun zayıf gözünü kullanmaya zorlanması gerekir. Bu işlem genellikle sağlam göz haftalar veya aylar boyunca kapatılarak sağlanır. Zayıf gözde görme düzeltilse bile bazen bu durumu idame ettirebilmek için yıllarca kısmi bir kapama gerekebilir. Odaklamada problemi olan çocuklara gözlük önerilebilir. Gözlük tek başına yeterli olmazsa kapama önerilir.

Bazen sağlam göze damlalar veya özel lensler uygulanarak bulanıklık oluşturulabilir ve çocuğun zayıf gözü kullanması sağlanabilir. Göz tembelliğinin tedavisi genellikle şaşılık cerrahisinden önce yapılır ve cerrahi sonrası da sıklıkla kapamaya devam edilir. Göz doktoru katarakt veya başka bir göz problemi tespit ederse hemen cerrahi gerekir. Göziçi lensi uygulanabilir. Cerrahi sonrası odaklamayı sağlamak içi gözlük veya kontakt lensler kullanılabilir, kapama uygulanabilir.
Göz tembelliği sadece sebebin ortadan kaldırılmasıyla iyileştirilemez. Zayıf gözün mutlaka güçlendirilmesi gerekir. Gözlük veya cerrahi, sebebi giderebilir, fakat göz doktorunun tembelliği de tedavi etmesi gerekir.

Tembellik tedavi edilmezse birkaç problem olabilir: Göz doktorunuz, tembelliğin tedavisi konusunda sizi aydınlatabilir, yol gösterir, fakat bu tedaviyi sürdürmenin sorumluluğu siz ve çocuğunuza aittir. Çocuklar, özellikle sağlam gözlerinin kapanmasını pek tolere edemezler, fakat anne ve babanın çocuklarını bu konuda ikna etmeleri şarttır. Başarılı tedavi, sizin ilgi ve katılımınız ile çocukla kurmuş olduğunuz kooperasyona dayanır. Çoğu vakada göz tembelliğinin tedavisinde en önemli rolü anne ve baba oynar.

Göz tembelliği, çocukluk döneminde normal bir görüş gelişmeyen gözdeki görme azlığına denir. Genellikle tek gözde meydana gelir. Sıktır ve yaklaşık her 100 kişiden 2-3'ünde görülür. Göz tembelliğinin tedavisi için ideal zaman bebeklik dönemi veya hayatın ilk yıllarıdır.

Gözünde hiçbir şikayeti ve sıkıntısı olmayan veya hastalık belirtisi olmayan, sağlıklı kimselerde aşağıdaki peryodlarla muayene gereklidir:

1- Bebeklik dönemi:
a- Bebekleri ilk doğduğunda: Doğum travmasının hasarının tesbiti için
b- 2-3 yaş arasında kırılma kusurunun (gözlük ihtiyacının) belirlenmesi ve göz tembelliği olup olmadığının ortaya çıkarılması için

Eğer bebekte kayma şüphesi varsa, ilk ortaya çıktığında müracat edilmelidir.

2- Çocukluk dönemi:
a- Okul öncesi
b- Miyop ve Hipermetrop' un ortaya çıkma dönemi olan 10-12 yaş civarında (ortaokula başlarken)
c- 18-20 yaş aralığında: Kırılma kusurunun ilerlemesinin durduğunun tesbiti ve gerekirse Ekzimer Lazer' e uygunluğunun tesbiti için

3- Erişkin dönemi
a- 20-40 yaş arasında gözlüğü olan kimselerin kontrolleri ortalama 2-3 yıl ara ile yapılabilir. Gözlük kullanmayan kimselerin, bu dönemde 1-2 ya da iki defa muayene olmaları yeterlidir.
b- 40 yaş civarında yakın okuma gözlüğü, göz tansiyonu (glokom) ve gözdibi taraması yönünden mutlaka değerlendirilmelidir.
c- 40-60 yaş aralığında 3-5 yıl aralıklarla kontrol yeterlidir. Özellikle yakın gözlüklerinde 3-4 yılda bir değişiklik gerekebilir.

Yenidoğanlar görebilirler ve ilk aylar içerisinde gözlerini kullandıkça görmeleri gelişir. Erken çocukluk yıllarında görme sistemi hızla değişir ve görme gelişmesi devam eder. Bir çocuk gözlerini normal olarak kullanamazsa görme uygun şekilde gelişemediği gibi azalabilir de. Dokuz yaşından sonra görme sistemi genellikle tam gelişmiş olur ve daha sonra pek fazla değişemez. Normal görme için heriki gözde eşit görme olması şarttır. Sadece tek gözde normal görmesi olan kişiler pekçok işe giremezler. Eğer bir göz hayatın ileriki dönemlerinde kaza veya hastalık gibi bir nedenle kaybedilecek olursa diğer gözün normal olması gerekir. En az bir gözde normal görüş yoksa kişi görsel zorluk içerisinde demektir. Tüm bu nedenler itibariyle göz tembelliğinin mümkün olduğunca erken dönemde tespit edilip tedavisi şarttır.

Tüm çocukların görmelerinin dört yaşından önce tespit edilmesi tavsiye edilmektedir. Bu işlem aile hekimi, çocuk veya göz doktoru tarafından yapılabilir. Çoğu doktor çocuğun tıbbi muayenesinin bir parçası olarak görmesine bakar. Herhangi bir problemden şüphelendiği takdirde göz doktoruna sevk edebilir. Yeni tekniklerle bebek ve küçük çocuklarda görme testi kolaylaşmıştır. Ailede herhangi bir şaşılık, çocukluk dönemine ait katarakt veya ciddi göz hastalığı hikayesi varsa göz hekimi çocuğun görmesine 3 yaşından önce bile bakabilir.

Gözlerin normal kullanımını ve görsel gelişimi bozan her durum göz tembelliği yapabilir. Pekçok vakada göz tembelliğine yol açan durum kalıtsaldır. Göz tembelliği veya şaşılık yönünden pozitif hikaye veren bir ailenin, çocuğunu erken dönemde bir göz muayenesinden geçirmesi şarttır. Göz tembelliğinin üç ana nedeni vardır:

- Şaşılık: En sık göz tembelliği sebebidir. Kayan göz görüntüyü beyne iletmez ve çocuk sadece daha iyi gören gözünü kullanır.

- İki göz arasında kırılma kusuru farkı:Kırılma kusurları gözlükle düzeltilebilen göz bozukluklarıdır. Görüntüyü odaklayamayan gözde tembellik gelişir. Dışarıdan her ne kadar sağlıklı gözükse de bu göz tembeldir. Bu, göz tembelliğinin en zor tespit edilen şekli olup görmenin dikkatli ölçümünü gerektirir.

- Normalde berrak olması gereken göz dokularının bulanıklığı:Katarakt gibi bir göz hastalığı göz tembelliği yapabilir. Berrak görüntü oluşumunu engelleyen her faktör çocukta tembelliğe yol açabilir. Bu da tembelliğin en ağır formudur.

Göz tembelliği iki gözün görmeleri arasında bir fark tespit edilerek anlaşılır. Küçük çocuklarda görmenin test edilmesi zor olduğu için göz doktoru genellikle gözleri sırasıyla kapatıp çocuğun objeleri takibini inceleyerek görmeyi tahmin eder. Değişik testler kullanılarak çocuğun bir gözü kapatıldığında meydana gelen reaksiyonlar incelenir. Birgöz tembel ve sağlam göz kapatılıyorsa bebek, kapamanın kenarından bakmaya veya onu çekmeye çalışır, ya da ağlar. Bir gözde görme azlığı daima göz tembelliği manası taşımaz. Gözlük verilerek genellikle görme artırılabilir. Göz doktoru başka hastalıklar yönünden gözün içini de inceler. Bu hastalıklar şunlardır:

· Katarakt;
· Enflamasyonlar;
· Tümörler;
· Diğer göziçi bozuklukları.

Göz tembelliğinin tedavisi için çocuğun zayıf gözünü kullanmaya zorlanması gerekir. Bu işlem genellikle sağlam göz haftalar veya aylar boyunca kapatılarak sağlanır. Zayıf gözde görme düzeltilse bile bazen bu durumu idame ettirebilmek için yıllarca kısmi bir kapama gerekebilir. Odaklamada problemi olan çocuklara gözlük önerilebilir. Gözlük tek başına yeterli olmazsa kapama önerilir. Bazen sağlam göze damlalar veya özel lensler uygulanarak bulanıklık oluşturulabilir ve çocuğun zayıf gözü kullanması sağlanabilir. Göz tembelliğinin tedavisi genellikle şaşılık cerrahisinden önce yapılır ve cerrahi sonrası da sıklıkla kapamaya devam edilir.

Göz doktoru katarakt veya başka bir göz problemi tespit ederse hemen cerrahi gerekir. Göziçi lensi uygulanabilir. Cerrahi sonrası odaklamayı sağlamak içi gözlük veya kontakt lensler kullanılabilir, kapama uygulanabilir. Göz tembelliği sadece sebebin ortadan kaldırılmasıyla iyileştirilemez. Zayıf gözün mutlaka güçlendirilmesi gerekir. Gözlük veya cerrahi, sebebi giderebilir, fakat göz doktorunun tembelliği de tedavi etmesi gerekir. Tembellik tedavi edilmezse birkaç problem olabilir:

Göz doktorunuz, tembelliğin tedavisi konusunda sizi aydınlatabilir, yol gösterir, fakat bu tedaviyi sürdürmenin sorumluluğu siz ve çocuğunuza aittir. Çocuklar, özellikle sağlam gözlerinin kapanmasını pek tolere edemezler, fakat anne ve babanın çocuklarını bu konuda ikna etmeleri şarttır. Başarılı tedavi, sizin ilgi ve katılımınız ile çocukla kurmuş olduğunuz kooperasyona dayanır. Çoğu vakada göz tembelliğinin tedavisinde en önemli rolü anne ve baba oynar.

Tembelliğin tedavisi aynı zamanda şu iki faktörle de ilişkilidir:

Problem erken tespit edilip tedavi edilirse çoğu çocukta görme artar. Bazen kısmi tedaviye 9 yaşına kadar devam etmek gerekebilir. Bu yaştan sonra göz tembelliği genellikle tekrarlamaz. Göz tembelliği erken çocukluk döneminden sonra tespit edilirse yani 9-10 yaşlarından sonra tespit edilirse tedavi başarılı olmayabilir. Şaşılık ve kırılma kusuruna bağlı göz tembelliklerinin tedavileri ortam bulanıklıklarına bağlı tembelliklerin tedavilerine göre daha geç yaşlarda bile daha başarılı olabilir.